Cukrownia „Kruszwica” to nie tylko jeden z kluczowych zakładów przemysłowych w regionie, ale również duma Krajowej Grupy Spożywczej S.A. Założona w grudniu 1880 roku, cukrownia ta przez dekady stała się synonimem efektywności w produkcji cukru.
Obecnie zakład ma zdolność przetwórczą, która wynosi aż 1000 ton cukru dziennie. W roku 2010 przetworzono 795 tysięcy ton buraków, co zaowocowało w imponującą produkcję 119 tysięcy ton cukru. To świadczy o ogromnym znaczeniu tego zakładu dla lokalnej gospodarki oraz sektora cukrowniczego w Polsce.
Bezpieczeństwo jest kluczowym aspektem funkcjonowania zakładu, dlatego działa tu zakładowa straż pożarna, która zapewnia odpowiednią ochronę w razie nieprzewidzianych sytuacji.
W ostatnich latach, firma przeszła szereg znaczących modernizacji, które miały na celu zwiększenie wydajności i unowocześnienie procesów. Inwestycje obejmowały m.in. budowę drugiego ekstraktora, nowoczesne krajalnice Putscha, a także kotły defekcyjny i saturacyjny. Dodatkowo zainstalowano wirówki BMA oraz zbudowano nowy silos o pojemności 60 000 ton, co znacząco poprawiło możliwości magazynowe zakładu.
Historia
Historia cukrowni w Kruszwicy sięga 11 grudnia 1879 roku, kiedy to Towarzystwo Akcyjne, obejmujące lokalnych właścicieli gruntów, kupców oraz rolników, zdecydowało o budowie zakładu. Jego kapitał zakładowy wynosił 2.484.000 marek, a akcje miały wartość 500 marek. W ciągu dwóch lat wzniesiono niezbędne budynki oraz zainstalowano odpowiednie urządzenia. Stworzono również wąskotorową linię kolejową do transportu surowca, jak i system kanałów.
W początkowych latach działalności cukrownia zatrudniała na stałe około 400 pracowników, a w sezonie liczba ta wzrastała do około 800. Wówczas, z powodu braku odpowiednich urządzeń, produkowano wyłącznie cukier żółty.
W 1906 roku zakład dotknęła tragedia – wybuchł pożar. Niemniej jednak, jeszcze w tym samym roku wznowiono produkcję, a także zwiększono moce przerobowe z 15 000 do 20 000 kwintali na dobę. Dopiero w 1920 roku cukrownia przeszła większą modernizację, co umożliwiło produkcję cukru białego.
Rok 1929 przyniósł kolejne unowocześnienia, dzięki czemu cukrownia stała się jednym z najbardziej zaawansowanych technologicznie zakładów w Polsce. W 1938 roku w skład Rady Nadzorczej wchodzili znamienici członkowie, tacy jak Stanisław Turno czy dr Leopold Levy. W tym czasie kapitał zakładowy wynosił 4,5 mln zł, podzielonych na 4,5 tysiąca akcji o nominale 1000 zł każda. Zakład zatrudniał w zależności od sezonu od 213 do 1221 pracowników. Obszar działania cukrowni wynosił około 36 ha, a długość normalnotorowej bocznicy wynosiła 3,088 km. Cały system kolejek wąskotorowych miał długość 160 km. Produkowano wówczas kryształ biały, cukier surowy, melasę oraz wysłodki suszone, a w sezonie 1936/1937 osiągnięto produkcję wynoszącą 108 784 q, z plantacjami zajmującymi 3070 ha.
Niestety, 9 września 1939 roku zakład został przejęty przez Niemców. Tragiczne losy spotkały dr. Edwarda Trzcińskiego oraz dr. Leopolda Levy’ego, którzy zostali zamordowani przez okupanta. W okresie wojny, od 1939 do 1945 roku, wielu pracowników zginęło, w tym Rajmund Głażewski, który poległ jako żołnierz oraz Wincenty Kwiatkowski, który zmarł w obozie w Mauthausen. W ich pamięci na terenie cukrowni umieszczono specjalną tablicę pamiątkową.
Po wojnie, 21 stycznia 1945 roku, Kruszwica została wyzwolona, a cukrownia upaństwowiona. W 1950 roku zakład stał się częścią Zjednoczenia Cukrowni Pomorskich. Kolejne przekształcenia miały miejsce w 1975 roku, kiedy to cukrownia weszła w skład Przedsiębiorstwa „Cukrownie Bydgoskie”.
Kolej wąskotorowa
W latach 1881–2003 cukrownia dysponowała znaczącą ilością taboru wąskotorowego, a łączna długość torów wynosiła około 150 km. Za pomocą tego systemu transportowego przewożono buraki do procesu produkcji cukru.
Interesującym punktem jest Muzeum w Rogowie, które znajduje się w Fundacji Polskich Kolei Wąskotorowych. W jego zbiorach można zobaczyć niektóre z wagonów, które przetrwały do dzisiaj z okresu intensywnego użytkowania kolei wąskotorowej.
Niestety, pozostały tabor po zakończeniu działalności został pocięty na złom, co oznacza, że większość historycznego taboru zniknęła na stałe.
Warto jednak wspomnieć o lokomotywie Lyd2, która kursowała do 2003 roku na terenie cukrowni. Obecnie ma nowe życie, gdyż przewozi turystów na czeskiej linii kolejowej nr 298.
Pozostałe obiekty w kategorii "Obiekty handlowo-usługowe":
Nadgoplańska Komunikacja Autobusowa w Kruszwicy | Wieża ciśnień przy ul. Portowej w KruszwicyOceń: Cukrownia Kruszwica